Etkili kalite yönetim sistemini içeren standartlar olan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, bu standartların tümünü taşıyan kuruluşlara verilmektedir. ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgesi almaya hak kazanan kuruluşlar, ürettiği mal ve hizmetlerin uluslararası alanda kabul edilen standartlara uygun bir şekilde üretildiğini müşterilerine göstermektedir.
ISO 9001: 2015 revizyon kalite standartları, Uluslararası Standartlar Teşkilatı ISO’nun bünyesindeki kuruluşların kalite yönetim sisteminin şartlarını ve yapısını içermektedir.
ISO tarafından belirlenen kalite yönetim sistemiyle hedeflenen temel amaç ve kazanım, işletmelerde kurulan disiplinli yapı sayesinde tecrübeye, deneme ve yanılma yöntemlerine gerek kalmadan kurumsal kalite yönetim yapısını kuruluşlara kazandırmaktır.
Kalite yönetim sisteminin içerdiği standartların hepsi işletmenin bütün süreçlerine uygulanmaktadır. İşletmenin attığı her adımda talimatlarla, prosedürlerle, planlarla, politikalarla, hedeflerle, risk analizi ve çizilen hedef doğrultusunda işlemesini sağlamak, işletmede yönetici, patron haricinde görev yapan personelin dahi işletmenin kalite yönetim sistemine uygun davranacak disiplinli bir yapının oluşmasının temin edilmesidir. Bu noktada hedeflenen planlanan, uygulanan, kontrol edilen, ölçülüp analiz edilebilen işletme yönetiminin oluşturulmasıdır.
Yüze Yakın Ülke ISO 9001 Standardı Üyesi
Merkezi Cenevre’de olan ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu’nun geliştirdiği ISO 9001 standardına dünyada yüze yakın ülke üye olmuştur. Ticaret açısından her ülkenin kendi standartlarını baz alarak hareket etmesinin teknik engel oluşturduğu kabul gördüğü için Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından gerçekleştirilen ISO 9000 Kalite Yönetim Standartları çalışmasının kullanımı geniş bir alana yayılmıştır.
Müşterilerinin memnuniyet seviyelerini yükseltmek isteyen kuruluşlar tarafından hedeflenen kalite yönetim sisteminin kurulmasına ve geliştirilmesine rehberlik eden standartlar bütününe ISO 9000 denilmektedir.
ISO 9001 Sertifikalı Şirket ve Kuruluş Sayısı 1 Milyonu Aştı
Kalite yönetim sistemine yönelik kriterleri belirleyen ve zorunluluk olmasa dahi sertifikalandıran tek standart olan ISO 9001: 2015, faaliyet gösterdiği sektörden bağımsız şekilde büyük ya da küçük her kuruluş tarafından kullanılabilmektedir. Günümüzde 170’i aşkın ülkede ISO 9001 sertifikasına sahip olan bir milyonu aşkın şirket ve kuruluş bulunmaktadır.
ISO 9001: 2015 Kalite Yönetim Sistemi’nin dayandığı temel kalite yönetim ilkeleri arasında üst yönetici kadrosunun motivasyon ve çıkarımı, müşteri odaklılık sisteminin güçlü olması, sürekli iyileşme içerisinde olma ve süreç yaklaşımı yer almaktadır. Bu temel kalite yönetim ilkeleri aynı zamanda Kalite Yönetim İlkeleri’nin de detaylı bir açıklamasıdır.
ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi işletme ve kuruluşlara çok sayıda iş avantajı sağlamaktadır. Bu avantajlar arasında müşterilere tutarlı, kaliteli ürün ve hizmet verilmesi başı çekmektedir.
Kuruluş Belgelendirme Denetimine Tabi Tutulur
Kalite Yönetim Sistemleri kurulurken uyulması zorunlu olan şartların kapsamını ifade eden ISO 9001 kapsamındaki şartları tamamlayan şirket ve kuruluşlar belgelendirme denetiminden geçmektedir. Bu denetimin sonucuna bağlı olarak da işletme ve kuruluşlara ISO 9001 Belgesi verilmektedir.
Kalite Yönetim Sistemleri’nde ki standartla belirli periyotlarda Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından görüş ve ihtiyaçlar dikkate alınarak değerlendirilmeye alınmakta ve gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. ISO 9001: 2015 ifadesinin yer aldığı belge, 2015 yılının Eylül ayında yayımlanan 2015 yılı versiyonunu ifade etmektedir. Bu standarda yeni bir gereklilik daha eklenmiştir. Yürürlükte bulunan standartlara eklenen bu gereklilik ise risk tabanlı kalite yönetim sistemi ilkesidir.
ISO 9001 Kuruluşta Kalite Standardının Yerleştiğini Gösterir
Bir işletmede ya da kuruluşta ISO 9001 standartları uygulanıyorsa, o şirket ve kuruluşta kalite anlayışının yerleştiğini göstermektedir. ISO 9001 standartları işletme ve kuruluşların verimliliğini, karlılığını ve Pazar payını yükselttiği gibi maliyetleri de düşürmektedir. ISO 9001 standartlarının işletme ve kuruluş açısından önemli bir diğer avantajı da yönetimin etkisinin, çalışanların ise inancının yükselmesidir. Yine müşteri şikayetlerindeki azalmayla birlikte ürün iadelerinin azalması ve müşteri memnuniyetinin artması da önemli bir diğer avantajdır.
ISO 9001 Standardı Nedir?
Üretilen ürün ya da hizmetin üretim sürecinden başlayarak tüketiciye ve son kullanıcıya ulaşana dek geçen süreç içerisinde müşterilerin istek ve beklentilerinin süreklilik arz edecek biçimde hedef proseslere disiplinli şekilde işlenmesini ve müşterinin kaliteye ulaşmasını sağlayan kalite yönetim uygulamalarının hepsine ISO 9001 Standardı denir.
ISO 9001 Standardının temel ilkelerini müşteri odağı, müşteri memnuniyeti esas alan çalışma sistemi oluşturmaktadır. ISO 9001, işletme ve kuruluşları bu hedefler doğrultusunda yönlendirmektedir. ISO 9001: 2015 kalite yönetim belgesinin duvara asılacak bir belge olmadığı bilinmelidir. ISO 9001: 2015 işletme ve kuruluşta kalite yönetim sisteminin yerleşmiş olduğunu göstermektedir.
Her türlü işletme ve kuruluşa kurulabilen ve uygulanabilen bir yapıda olan ISO 9001 standardı, resmi kaydı bulunan her işletme ve kuruluşa uygulanabilmektedir. Bu işletme ve kuruluşlar arasında gıda, makine, kimya, Ar-Ge, üretim, güvenlik, enerji, temizlik, sağlık, havacılık, uzay, ithalat, ihracat, otomotiv gibi sektörlerin yanı sıra daha birçok sektör başı çekmektedir.
ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemleri Standardı Şartları Şu Maddelerden Oluşmaktadır;
1.Kapsam
2.Atıf Yapılan Standartlar ve/veya Dokümanlar
3.Terimler ve Tarifler
4.Kuruluşun Bağlamı
5.Liderlik
5.1 Liderlik ve Yönetimin Taahhüdü
5.2 Kalite Politikası
5.3 Kurumsal Görev, Yetki ve Sorumluluklar
6.Planlama
6.1.Risklere ve Fırsatlara Yönelik Faaliyetler
6.2. Kalite Hedefleri ve Söz Konusu Amaçlara Ulaşmak İçin Planlar
6.3. Değişikliklerin Planlanması
7.Destek
7.1 Kaynaklar
7.2 Yetkinlik
7.3 Farkındalık
7.4 İletişim
7.5 Yazılı Hale Getirilen Bilgi
8.İşletim
8.1.Operasyonel Planlama ve Kontrol
8.2. Ürün ve Hizmetler için Şartların Belirlenmesi
8.3. Ürün ve Hizmetlerin Tasarımı ve Geliştirilmesi
8.4. Dışarıdan tedarik edilen proses, ürün ve hizmetlerin kontrolü
8.5. Ürün ve Hizmetin Sağlanması
8.6. Ürün ve Hizmetlerin Serbest Bırakılması
8.7 Uygun Olmayan Çıktının Kontrolü
9.Performansın Değerlendirilmesi
9.1. İzleme, Ölçme, Analiz Etme ve Değerlendirme
9.2. İç Denetim
9.3. Yönetimin Gözden Geçirmesi
10.İyileştirme
10.1.Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyet
10.2.Sürekli İyileştirme
4’üncü maddede dahil olmak üzere devamındaki maddeler ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemleri bakımından zorunlu maddeleri oluşturmaktadır.
ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin Sektöre Özel Uygulanması
ISO, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemini baz alan ve belirli sektörlere uyarlanan kalite sistemlerine yönelik bazı standartlar geliştirmiştir. Bu standartlar ise şöyledir;